prof. dr hab.Andrzej Michałowski

Andrzej Michałowski

Życiorys zawodowy:

Studia na Wydziale Historycznym UAM w latach 1989-1994, zakończone obroną pracy magisterskiej pt. Osada wielokulturowa w Sosnowcu koło Śremu (stanowisko 1), woj. poznańskie, Poznań 1994; w latach 1992-1994 studia na Wydziale Historii UAM; w latach 1994-1996 doktorant na Wydziale Historycznym UAM.

Od roku 1996 asystent, a po obronie w dniu 2 lutego 2001 r. pracy doktorskiej Osady kultury przeworskiej z terenów ziem polskich, Poznań 2001 adiunkt w Zakładzie Prahistorii Powszechnej Epoki Żelaza Wydziału Historycznego UAM. Habilitacja na podstawie dorobku naukowego ze szczególnym uwzględnieniem rozprawy Budownictwo kultury przeworskiej, Poznań 2011 w dniu 14 listopada 2011 r.. Tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych uzyskany postanowieniem Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2019 r.  Od 1 września 2012 r. do 30 września 2019 r. Prodziekan ds. dydaktycznych Wydziału Historycznego UAM. Aktualnie, od 1 października 2019 r., Dziekan Wydziału Archeologii UAM.

W latach 1993-1994 stypendium Ministra Edukacji Narodowej; w latach 1997-1998 stypendysta Bayerische Staatsministerium für Unterricht Kultus, Wissenschaft und Kunst w Institut für Ur- und Frühgeschichte der Ludwig-Maximilian-Universität w Monachium. Stypendia naukowe w Institut für Ur- und Frühgeschichte der Christian-Albrechts-Universität zu Kiel oraz w Ústav archeologie a muzeologie Uniwersytetu T.G. Masaryka w Brnie.

Wykonawca w międzynarodowym projekcie Słownika budownictwa drewnianego powstającego z inicjatywy prof. dr W. H. Zimmermann'a w Niedersächsischen Institut für Historische Küstenforschung in Wilhelmshaven. W latach 2012-2013 wykonawca w projekcie Nieinwazyjne wspomaganie AZP okolic Poznania, realizowanym na Wydziale Historycznym UAM pod kierownictwem prof. UAM dr hab. Włodzimierza Rączkowskiego. Kierownik projektu badawczego Narodowego Centrum Nauki Dzieje zamknięte w glinie. Wskaźniki geochemoarcheologiczne wielkopolskiej ceramiki z młodszego okresu przedrzymskiego lako źródło dla poznania zróżnicowania kulturowego (UMO-2014/15/B/H53/02279)

Promotor i recenzent prac licencjackich i magisterskich oraz promotor doktoratów:

- dr Milena Teska - rozprawa doktorska pt. Kultura oksywska na prawobrzeżnym dolnym Powiślu, Poznań 2011

- dr Marta Krzyżanowska - rozprawa doktorska pt. Szklane żetony z okresu wpływów rzymskich z terenu Polski. Analiza archeologiczno-archeometryczna, Poznań 2019

- dr Mateusz Frankiewicz  - rozprawa doktorska pt.: Regionality within the cremation grave groups of the Late Iron Age in northern and eastern Central Europe (Przeworsk culture), Berlin 2022

- dr Emila Smółka-Antkowiak – rozprawa doktorska pt.: Symbol-status-użytkowość? Rola ostróg w świecie środkowoeuropejskiego Barbaricum w okresie wpływów rzymskich, Poznań 2023

Recenzent dorobku naukowego w przewodzie habilitacyjnym dr Henryka Machajewskiego (WYDZIAŁ Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego).

Recenzent w postępowaniach naukowych:

Profesura - Eduard Droberiar (Nitra Słowacja)

Habilitacja Machajewski (UG), Elena Klenina (UAM), Kalina Skóra (IAiE PAN), Kyrylo Myzgin (UW)

  • Ewa Sikora (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) Organizacja produkcji garncarskiej na Śląsku w okresie wędrówek ludów na tle środkowoeuropejskiego Barbaricum;
  • Karolina Kot (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego) Osadnictwo kultury łużyckiej w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza z obszaru Pojezierza Myśliborskiego;
  • Magdalena Piotrowskia (Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego) Epoka żelaza w dorzeczu środkowej Słupi.
  • Marta Chmiel (Instytut Archeologii i Etnologii PAN) Społeczność kultury wielbarskiej.
  • Anna Józefowska (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) Zapinki duchcowskie i münsingeńskie na terenie Europy. Rozprzestrzenienie i ośrodki wytwórczości
  • Joanna Ewa Markiewicz (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) Is there any La Tene? Tracing the southern factor in the devlopment of the central northern Europena Iron Age societes in the light of settlement finds
  • Anna Maria Chmielowska (Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego) Landscapes and Places in the Late Iron Age. Dynamics of the Przeworsk Culture Society between the Bystrzyca and Oława Rivers
  • Andrzej Smaruj (Instytut Archeologii Uniwersytetu Gdańskiego) Przemiany osadnicze i kulturowe w północno-wschodniej Wielkopolsce od młodszego okresu przedrzymskiego do okresu wędrówek ludów
  • Andrzej Kasprzak (Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego) Przemiany kulturowe na Pomorzu między Regą a Słupią od wczesnej epoki żelaza do okresu wpływów rzymskich ze szczególnym uwzględnieniem cmentarzysk w Gostkowie, powiat bytowski i Miechęcinie, powiat kołobrzeski
  • Katarzyna Zdeb (Instytut Archeologii UKSW Warszawa) Eksperymentalne badania możliwości poznania pożywienia dawnych społeczności dzięki analizie zawartości kwasów tłuszczowych w naczyniach glinianych pochodzących z wykopalisk archeologicznych
  • Petra Dragonidesova (Filozofická fakulta Univerzity Komenského v Bratislave) Sociálna štruktúra germánskej spoločnosti doby rímskej na základe analýz pohrebísk v dolnom Pomoraví

Uczestnik ekspedycji archeologicznych w Polsce, Niemczech oraz w Wielkiej Brytanii. Kierownik licznych prac wykopaliskowych prowadzonych w ramach badań ratowniczych podejmowanych na trasie gazociągu tranzytowego Jamał-Europa, na odkrywce Szczerców Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów oraz na trasie autostrad A2 i A4.

Od roku 1994 członek Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich (SNAP); w latach 2001-2007 Sekretarz Generalny SNAP, w latach 2007-2013 członek Zarządu Głównego SNAP, od roku 2013 Wiceprezes Zarządu Głównego SNAP. Od 2004 r. Sekretarz a od 2010 Redaktor Naczelny Wielkopolskich Sprawozdań Archeologicznych. Od roku 2007 Sekretarz a od 2013 r. Redaktor Naczelny rocznika Slavia Antiqua. Od dnia 14 marca 2007 roku, na mocy uchwały Prezydium Oddziału Polskiej Akademii Nauk w składzie Komisji Archeologicznej O/PAN w Poznaniu. Od dnia 14 listopada 2011 roku członek Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Członek Komitetu Nauk Pra- i Protohistorycznych PAN w kadencji 2015-2018.

Specjalizacja i zainteresowania naukowe:

Specjalizacja w problematyce okresu przedrzymskiego oraz wpływów rzymskich. Główne pola zainteresowań badawczych to studia nad budownictwem i rozplanowaniem osad oraz nad problematyką rozwoju kulturowego Wielkopolski w młodszym okresie przedrzymkim, ze szczególnym naciskiem na kwestie powiązań tych terenów ze strefą kultury jastorfskiej.

Wybrane publikacje:

z T. Makiewicz: Pracownia obróbki bursztynu w osadzie kultury przeworskiej w Sosnowcu koło Śremu (woj. poznańskie) na tle porównawczym, Folia Praehistorica Posnaniensia, t. VIII:1997 (1998), s. 139 - 156.

Początki osadnictwa, [w:] J. Staszewski (red.), Włocławek. Dzieje Miasta, t. 1, Od początków do 1919 roku, Włocławek 1999, s. 13 - 35.

Osady kultury przeworskiej z terenów ziem polskich, Poznań 2003.

Miejsce cieniem kryte w domu nr 4 z Kościelisk, pow. Olesno, woj. opolskie (próba rekonstrukcji) - problem budownictwa podcieniowego w kulturze przeworskiej, "Folia Praehistorica Posnaniensia", t. 10/11:2003, s. 157-176.

Powiat wrzesiński w okresie przedrzymskim, wpływów rzymskich i wędrówek ludów, [w:] Archeologia powiatu wrzesińskiego, Poznań-Września 2003, s. 63-97.

Łyżki gliniane z okresu przedrzymskiego z terenów Europy Środkowej [w:] Kultura jastorfska na Nizinie Wielkopolsko - Kujawskiej, Poznań 2004, s. 123-159.

W łyżkę złożon, czyli słów kilka o pewnej kategorii pochówków dziecięcych w kulturze jastorfskiej, [w:] W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Dusza maluczka a strata ogromna. Funeralia Lednickie Spotkanie 6, Poznań 2004, s. 191-198.

Mosty na Odrze? Kultura jastorfska w Brandenburgii i Wielkopolsce/Brücke über die Oder? Die Jastorf-Kultur in Brandenburg und Großpolen, [w:] S. Groblica, A. Jaszewska, S. Górka (red.), II polsko-niemieckie spotkania archeologiczne/II Deutch-Polnisches archäologischen Treffen. Odra - przeszkoda czy pomost w ekspansji kulturowej?/Oder - Hinderniss oder Brücke für die Kulturexpansion? Dychów 28 kwietnia - 1 maja 2004 r., Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza, z. 2, Zielona Góra 2004, s. 161-172.

Przedmioty osobiste jako dar w grobach kultury jastorfskiej z Wielkopolski, [w:] W. Dzieduszycki, J. Wrzesiński (red.), Do, ut des - dar, pochóek, tradycja. Funeralia Lednickie Spotkanie 7, Poznań 2005, s. 163-180.

Kultura jastorfska w Wielkopolsce północnej, [w:] H. Machajewski, J. Rola (red.), Pradolina Noteci na tle pradziejowych i wczesnośredniowiecznych szlaków handlowych, Poznań 2006, s. 183-199.

Okres przedrzymski w Wielkopolsce, [w:] H. Machajewski (red.), Wielkopolska w dziejach. Archeologia o regionie, Poznań 2007.

Die Siedlungen der Jastorf-Kultur in Großpolen, [w:] M. Meyer (red.), Haus-Gehöft-Weiler-Dorf. Siedlungen der Vorrömischen Eisenzeit im nördlichen Mitteleuropa. Internationale Tagung an der Freien Universität Berlin vom 20.-22. März 2009, Rahden/Westf. 2010, s. 169-198

Budownictwo kultury przeworskiej, Poznań 2011.

z A. Sobucki, Piece wapiennicze z młodszego okresu przedrzymskiego i okresu wpływów rzymskich w Wielkopolsce, [w:] A. Jaszewska, A. Michalak (red.), Ogień - żywioł ujarzmiony i nieujarzmiony. VI Polsko-Niemieckie Spotkania Archeologiczne, Garbicz, 5-6 czerwca 2008, Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza, z. 4, Zielona Góra 2011, s. 273-310.

z E. Bentz, Z. Bláhová, P. Van Cruyningen, P. Ethelberg, B. Furrer, G. Jakhelln, A. Nissen Jaubert, F. Journot, L. Košnar, G. Lerche, W. F. A. Lobisser, U. Oltmanns, L. Roede, H. Stiewe, J. Toebast, H. Tjalling Waterbolk, S. Wrathmell: Glossary of Prehistoric and Historic Timber Buildings. French, English, Dutch, German, Danish, Norwegian, Swedish, Polish, and Czech, Lutz Volmer and Wolf Haio Zimmermann (Eds.) Studien zur Landschafts- und Siedlungsgeschichte im südlichen Nordseegebiet, 3, Rahden/Westf. 2012

z M. Teska, Nowe odkrycia figurek Feuerböcke z terenów ziem polskich, "Folia Paraehistorica Posnaniensia", t. 17:2012, s. 319-331.

Historia etykietą pisana, czyli czy archeolodzy naprawdę lubią piwo..., "Z Otchłani Wieków", R. 66, Nr 1-4 (2011-2012):2013, s. 128-135.

z Z. Woźniak, M. Grygiel, H. Machajewski, The Jastorf Culture in Poland, BAR International Series 2579, Oxford 2013

z M. Teska, Connection between Wielkopolska and the Baltic Sea Region in the Roman Iron Age, "Archaeologia Lituana", 14:2013, s. 63-77.

Elements of the Jastorf culture in Wielkopolska. Import of ideas or migration of peoples?, [w:] J. Brandt, B. Rauchfuß (red.), Das Jastorf-Konzept und die vorrömische Eisenzeit im nördlichen Mitteleuropa. Beiträge der Internationale Tagung zum einhundertjährigen Jubiläum der Veröffentlichung der "Ältesten Urnenfriedhöfe bei Uelzen und Lüneburg" durch Gustav Schwantes, 18.-22. 05.2011 in Bad Bevensen, Hamburg 2014, s. 287-302.

Sozialstrukturen in der Przeworsk-Kultur anhand einer Untersuchung der Siedlungsformen – ein anderes Bauweisemodell oder die Notwendigkeit eines Wechsels der Untersuchungsperspektive, "Archaeologia Lituana", 15, 2014, s. 31-39.

z M. Teska, D. Żychliński, Interakcje chronolgiczno-terytorialne w południowo-zachodniej strefie kultury wielbarskiej, [w:] M. Fudziński, H. Paner (red.) Kontakty ponadregionalne kultury wielbarskiej. Przemiany kulturowe w okresie wpływów rzymskich na Pomorzu, Gdańsk 2015, s. 257-276.

z M. Teska, Piece wapiennicze z południowo-zachodniej strefy osadnictwa kultury wielbarskiej w fazie lubowidzkiej na tle porównawczym – przegląd źródeł, "Folia Praehistorica Posnaniensia", XX, 2015, s. 317-337.

A. Michałowski, M. Teska, M. Żółkiewski (red.), Viator per devia scieniae intinera. Studia nad problematyką okresów przedrzymskiego, rzymskiego, wędrówek ludów i wczesnego średniowiecza, Poznań 2015.

Przed, po czy pomiędzy? Czasy wielkiej wędrwki ludów w Wielkopolsce. [w:] T. Sawicki (red.), Studia nad dawną Polską, tom 4, , Gniezno 2015, s. 11-36,

z K. Piasecka; A. Piasecki; P. Pogodziński; D. Żychliński, Wstępne wyniki ratowniczych badań archeologicznych na osadzie kultury wielbarskiej w Wagowie, pow. poznański, woj. wielkopolskie, stan. 1 i 13, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne, 16:2015, s. 85-113

z L. Kozak, P. Niedzielski; K. Jakubowski; M. Krzyżanowska; M. Teska; M. Wawrzyniak; K. Kot; M. Piotrowska, The XRF mapping of archaeological artefacts as the key to understanding of the past, Journal of X-Ray Science and Technology, 24(3):2016, s. 427-43