Ekspedycja górnodnietrzańska Wydziału Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Ekspedycja pod kierunkiem dra hab. Przemysława Makarowicza z Wydziału Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz dra Siergieja Łysenki z Wydziału Archeologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy w Kijowie i dra Igora Kočkina z Katedry Archeologii i Etnologii Przykarpackiego Narodowego Uniwersytetu im. Vasyla Stefanika w Ivano-Frankivsku, w ramach projektu "Kultura górnego Naddniestrza w epoce brązu", podjęła badania archeologiczne w rejonie miejscowości Bukivna (Bukówna) nad górnym Dniestrem, w obwodzie Ivano-Frankivskim. Realizację projektu umożliwiły bilateralne umowy między Instytutem Prahistorii i Instytutem Wschodnim UAM a Instytutem Archeologii NAN Ukrainy w Kijowie (1992) oraz między Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu a Przykarpackim Narodowym Uniwersytetem im. Vasyla Stefanika w Ivano-Frankivsku (2009).

Prace wykopaliskowe poprzedziły badania powierzchniowe, wykonane wiosną 2009 r. przez grupę archeologów z wymienionych instytucji. W badaniach terenowych uczestniczyli studenci z IP UAM w Poznaniu, IA Uniwersytetu Łódzkiego w Łodzi oraz Uniwersytetu Przykarpackiego w Ivano-Frankivsku. Przedmiotem eksploracji było cmentarzysko kurhanowe z epoki brązu, wiązane z trzcinieckim kręgiem kulturowym, a ściślej z jej odłamem "komarowskim".

W trakcie miesięcznych (lipiec 2010 r.) prac terenowych wykonano plan sytuacyjno-wysokościowy grupy trzynastu kurhanów rozciągających się na przestrzeni około 400 m (I grupa kurhanowa) oraz rozpoznano wykopaliskowo jeden z nich (ryc. 1). Pod nasypem kopca udokumentowano dwie konstrukcje drewniane, jedną drewniano-kamienną, związane z rytuałami towarzyszącymi sypaniu kurhanu. Zarejestrowano też serię depozytów naczyń (łącznie 38 naczyń w kilkunastu depozytach - ryc. 2) zalegających w różnych miejscach w płaszczu kurhanu, a także wyroby z brązu (biżuterię - ryc. 3), krzemienia (groty strzał, sierpy i inne narzędzia), gliny (prócz naczyń - polepę konstrukcyjną). Na różnej głębokości i w różnych sektorach badanego kopca odnotowano nieliczne, przepalone kości ludzkie, poświadczające rzadko spotykany w tym okresie rytuał grzebalny (rozrzucanie szczątków w nasypie kurhanu).

W trakcie prac terenowych pobrano liczne próbki do analiz radiowęglowych, paleobotanicznych, paleozoologicznych, gleboznawczych i innych z poszczególnych poziomów stratygraficznych kurhanu oraz z obiektów obrzędowych. Są one aktualnie analizowane równolegle przez specjalistów z Kijowa i Poznania. Prace będą kontynuowane, a wyniki badań będą publikowane w języku polskim, ukraińskim i angielskim.

Ryc. 1. Bukivna. Jeden z dobrze zachowanych kurhanów "komarowskich" w lesie bukowym (połowa II tys. BC)
Ryc. 2. Bukivna. Kurhan 1/2010. Prace terenowe.
Ryc. 3. Bukivna. Kurhan 1/2010. Depozyt naczyń i szpili brązowej (połowa II tys. BC)
Ryc. 4. Bukivna. Kurhan 1/2010. Naczynie kultury komarowskiej (połowa II tys. BC)
Ryc. 5. Malowniczy Dniestr w okolicach Bukivnej.
Ryc. 6. Wycieczka do Chocimia w czasie wolnym od pracy. Studenci z Polski na tle zamku.