Odkrycie Palatium Mieszka I
KOMISJA REKTORSKA DS. BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA OSTROWIE TUMSKIM
Przewodniczący: prof. dr hab. Bronisław Marciniak
Członkowie
prof. UAM dr hab. Hanna Kóčka-Krenz
prof. UAM dr hab. Jerzy Langer
prof. dr hab. Janusz Piontek
prof. dr hab. Janusz Skoczylas
prof. dr hab. Wojciech Stankowski
prof. dr hab. Jerzy Strzelczyk
prof. dr hab. Kazimierz Tobolski
ks. prof. dr hab. Tomasz Węcławski
dr inż. Piotr Rapp
2005-11-23
Bulla znaleziona na Ostrowie Tumskim jest bezcenna
Ołowianą pieczęcią (bullą), którą znaleźli archeolodzy na poznańskim Ostrowie Tumskim, posługiwał się Bolesław Śmiały albo Bolesław Krzywousty - uważa prof. Hanna Koćka-Krenz z Wydziału Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, kierująca zespołem. Znalezisko pochodzi z okresu między połową XI wieku, a latami trzydziestymi XII wieku. "Używanie w tamtych czasach bulli było manifestacją władzy i statusu władcy" - podkreśla.
Z jednej strony ołowianej pieczęci znajduje się wizerunek św. Wojciecha z księgą oraz napis SCS ADALBERTUS. Na drugiej stronie widnieje, według interpretacji prof. Koćki-Krenz, postać księcia trzymającego włócznię św. Maurycego i napis DUX BOLEZLAUS.
WŁADCA NIEZALEŻNY I WYSOKI RANGĄ
Prof. Koćka-Krenz jest przekonana, że znalezisko dowodzi, iż król, który posługiwał się bullą był w tamtych czasach traktowany jako władca niezależny i że jego ranga była o wiele wyższa niż się tradycyjnie przypisuje Bolesławowi Śmiałemu i Bolesławowi Krzywoustemu.
Zdaniem specjalisty w zakresie średniowiecza, prof. Tomasza Jurka z Polskiej Akademii Nauk, fakt posiadania bulli przez średniowiecznego władcę nie podwyższa jego rangi.
"Nie zmienia to jednak faktu, że znalezisko jest niezwykle cennym zabytkiem kultury materialnej. Oznacza to, że nasz władca wydawał dokumenty i naśladował cesarzy, papieży" - wyjaśnia prof. Jurek.
SKARBY PRZEDROMAŃSKIEGO PALATIUM
Pierwsze badania archeologiczne na Ostrowie Tumskim w Poznaniu przy kościele Najświętszej Marii Panny zostały podjęte w 1938 r. Prof. Hanna Koćka-Krenz rozpoczęła prace wykopaliskowe w tym miejscu 10 czerwca 1999 roku.
Pierwszy wykop, założony obok głównego wejścia do kościoła, doprowadził do odkrycia małego fragmentu konstrukcji kamiennej. Drugi, rozpoczęty przy ścianie szczytowej świątyni, umożliwił odkrycie 21 lipca 1999 roku fragmentu przedromańskiego muru.
Wstępna analiza odsłoniętych fragmentów pozwala stwierdzić, że odkryty obiekt to pozostałości przedromańskiego palatium, a ściślej fundament zbudowany z polnych kamieni spajanych gliną. Szerokość fundamentu (1,5-2,0 m) oraz znalezione fragmenty zapraw wskazują na wyraźne podobieństwo budowli do zespołu znajdującego się na Ostrowie Lednickim.
Podczas wykopalisk wydobyto monety oraz drobne obiekty i inne fragmenty ceramiki, które wraz z analizami stratygraficznymi i specjalistycznymi powinny pomóc w precyzyjnym datowaniu znaleziska.
Dalsze prace wykopaliskowe będą zmierzały do uchwycenia pełnego zarysu murów palatium oraz śladów przylegającej do niego kaplicy, ufundowanej - według przekazów historycznych - przez żonę Mieszka I, Dąbrówkę.
Jak mówi prof. Koćka-Krenz, część wykopalisk trzeba będzie przeprowadzić na terenie kościoła NM Panny.
PIASTOWSKA PIECZĘĆ WŁADYSŁAWA HERMANA
W 2002 roku poznańscy archeolodzy znaleźli na terenie Wielkopolski (z obawy przed archeologami-amatorami nie podają dokładnego miejsca) połówkę bulli datowanej na przełom XI i XII w. Na awersie i rewersie pieczęci widnieje postać księcia w powłóczystej szacie, z włócznią w prawej ręce. Na obrzeżu widnieje napis "...lavi ducis pol".
"Napis kojarzymy z imieniem władcy, albo Boleslavi albo Vladislavi - księcia Polski. Który to władca dokładnie nie wiadomo" - zaznacza Małgorzata Andrałojć z zespołu archeologów, który dokonał tego odkrycia.
Do czasu znalezienia ołowianej pieczęci na poznańskim Ostrowie Tumskim najstarszą pieczęcią związaną z ziemiami polskimi była piastowska pieczęć woskowa księcia Władysława Hermana z ok. 1100 roku. Jest ona przechowywana w Bambergu w Niemczech.
PAP - Nauka w Polsce, Jan Koprowski, Tomasz Lisiecki